Sinfonia breve (1968)

Kompozycja powstała na zamówienie Rotterdams Philharmonisch Orkest z okazji pięćdziesięciolecia jej istnienia. Prawykonanie miało miejsce w Rotterdamie w ramach Holland Festival. Zgodnie z tytułem, jest to dzieło krótkie (ca 16’) i przeznaczone na wielką orkiestrę symfoniczną. W jego trzyczęściowej budowie widoczna jest pozamuzyczna, literacka inspiracja, gdyż tytuły odwołują się do starogreckich gatunków epiki, dramatu i liryki: I. Epos, II. Epeisódion, III. Elegeia.

Pierwsza części (Epos) podąża za cechami literackiego eposu, jest więc muzyczną opowieścią o sprawach doniosłych, skontrastowaną w swym przebiegu oraz patetyczną w wyrazie. Część druga (Epeisódion) opiera się na dialogu dwóch podstawowych charakterów znanych z ustępu pierwszego – bruistycznego oraz lirycznego. W części trzeciej (Elegeia) dominuje delikatny i refleksyjny charakter. Z punktu widzenia makroformy najistotniejsza jest pierwsza część – najobszerniejsza, o przejmującym i hałaśliwym, bruistycznym brzmieniu. Dwie kolejne części stopniowo łagodzą wyraz i przechodzą od brzmień ostrych do spokojnej i refleksyjnej narracji aż po niente assoluto. We wprowadzeniu do polskiego prawykonania Tadeusz Marek napisał:

Sinfonia brevis, o której po prawykonaniu pisano, iż słucha się jej tak, jak zapewne była pisana: z zaciśniętymi zębami, jest – tak można przypuszczać po zapoznaniu się z partyturą – utworem otwierającym nowy okres w twórczości kompozytora.

Na karcie tytułowej autografu widnieje tytuł Sinfonia brevis, jednak w wydanej partyturze uległ on „rodzajowej" modyfikacji – Sinfonia breve.