Egzorta na głos recytujący, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1959-1960)

Utwór powstał na zlecenie Komisji Zamówień, Zakupów Dzieł Sztuki oraz Stypendiów Twórczych przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Zalążkiem Egzorty była muzyka skomponowana przez Bairda do filmu Kamienne niebo Ewy i Czesława Petelskich (1959). Imponująca swym składem kompozycja (głos recytujący, chór mieszany, orkiestra), mimo prawykonania w ramach IV „Warszawskiej Jesieni” 1960 roku, przeszła niemal niezauważenie.

Autorami warstwy słownej Egzorty byli Baird i Tadeusz Marek, którzy na podstawie tekstów starotestamentowych (z Księgi Hioba i Księgi Psalmów) sformułowali poetycką przestrogę przed złem czynionym przez ludzi:

Strach, któregom się lękał, przyszedł do mnie …; Bracia moi giną! Szaleńcy pośród ludzi! Kiedyż zrozumiecie!

Utwór jest jednoczęściowy, przy czym jedynym kryterium podziału wewnętrznego jest tekst słowny prezentowany z podziałem na role: recytatora, chóru i orkiestry. Instrumenty tworzą aurę, zapowiadają emocje, recytator przedstawia główny tekst, a chór podkreśla jego najważniejsze zwroty. W Egzorcie kompozytor zastosował technikę seryjną (oparł ją na pięciu szeregach dwunastotonowych), posłużył się także fragmentami nieseryjnymi. Domeną tego utworu jest brzmienie (specyficzny koloryt uzyskany w wyniku nietradycyjnych sposobów wydobycia dźwięku) decydujące o gwałtownym i niepokojącym wyrazie.

W Egzorcie Baird przewartościował elementy swego warsztatu kompozytorskiego – przy zachowaniu dodekafonicznego porządku wyraźnie zasygnalizował myślenie brzmieniowe.