Kantata Pieśń o rewolucji (1951)

Podobnie jak Ballada o żołnierskim kubku tę kantatę panegiryczną napisał Baird z powodów osobistych  w związku ze sprawą jego ojca – Edwarda Bairda. Losy Pieśni o rewolucji nie są bliżej znane. W zbiorach ZKP znajduje się jedynie fotokopia wyciągu fortepianowego, gdyż partytura oraz wyciąg fortepianowy zostały wycofane i zniszczone przez kompozytora. Na podstawie zachowanego listu wiemy, że kompozycja miała swoje prawykonanie w 1951 roku.

Kantata przeznaczona jest na orkiestrę symfoniczną i chór mieszany, posiada trzyczęściową budowę nakreśloną przez tekst słowny. Kompozytor wykorzystał jedynie fragmenty z poematu Władysława Broniewskiego pt. Słowo o Stalinie nadając im swoje tytuły: Pieśń o rewolucji (cz. I Allegro molto e furioso), Pieśń o mojej ziemi (cz. II Andante e molto, cantabile e molto calmato), Budujemy Pospolitą Rzecz (cz. III Largo [quasi in modo d’una marcia funebre]).

Na uwagę zasługuje harmonika utworu, która posługuje się wielodźwiękami kwartowymi przesuwanymi paralelnie. Mocno schromatyzowany materiał dźwiękowy w połączeniu z takim sposobem jego opracowania sprawia, że cały przebieg jest niejednoznaczny tonalnie (bitonalny), pozbawiony wyraźnego punktu odniesienia. Ten sposób pracy dominuje we fragmentach czysto instrumentalnych. Natomiast fragmenty z udziałem chóru wprowadzają prosty materiał muzyczny – z klarowną harmoniką, z nadużywaniem równoległych kwint, dążący do centralnego współbrzmienia.

Jak przystało na kompozycję socrealistyczną, kantata jest monumentalna w brzmieniu i „proletariacko" nacechowana w prostym śpiewie chóru. Jak zaznaczył Baird w partyturze:

Śpiewać należy bardzo prosto, bez żadnej afektacji, tak jak się śpiewa zwykłą piosenkę.

W opracowaniu muzycznym części trzeciej kompozytor dał wyraz swemu sarkazmowi – budowanie kraju zilustrował w rytmie marsza żałobnego, stosując dobitne określenia wyrazowe: pesante i pomposo.